ข้อมูลและคำแนะนำจากการสัมภาษณ์ผู้ประกอบธุรกิจร้านอาหารในฟินแลนด์
การเริ่มประกอบธุรกิจ
การซื้อธุรกิจหรือกิจการต่อจากผู้ประกอบการคนเก่าเป็นที่นิยมในปัจจุบันสำหรับการเริ่มประกอบธุรกิจใหม่ ๆ เนื่องจากมีความสะดวกและง่ายกว่าที่จะเริ่มกิจการเองทั้งหมด และมีความพร้อมทั้งสถานที่ และบุคลากร นอกจากนี้ ผู้ประกอบการคนเก่ายังสามารถให้คำแนะนำต่าง ๆ ที่มีความจำเป็น อาทิ การติดตั้งอุปกรณ์ชำระเงินโดยผ่านทางเครื่องรูดบัตรเครดิต บริษัททำบัญชี การตกแต่งร้าน เครื่องอำนวยความสะดวกและอุปกรณ์ในการทำอาหาร ตู้เก็บความเย็นสำหรับอาหาร การติดตั้งท่อระบายอากาศ เทคนิคและวิธีการหาลูกค้า เป็นต้น เพียงแค่ผู้ประกอบการคนใหม่จัดหาเงินทุนสำหรับซื้อกิจการต่อประมาณ 50,000-100,000 ยูโร
การหาทุนโดยการกู้ธนาคารฟินแลนด์
ธนาคารและหน่วยงานของฟินแลนด์สามารถให้ความช่วยเหลือด้านเงินกู้ได้ โดยผู้ประกอบการจำเป็นต้องมีที่อยู่อาศัยในฟินแลนด์มาเป็นหลักประกัน
การหาสถานที่ การเช่า
แนะนำให้หาสถานที่ประกอบการใกล้ที่พักอาศัย ซึ่งผู้อยู่อาศัยมีอำนาจซื้อและไม่มีคู่แข่งทางธุรกิจ มากเกินไป สำหรับผู้ประกอบการที่ประสงค์จะเริ่มกิจการใหม่ด้วยตนเอง การจัดหาสถานที่ประกอบการ การจัดซื้ออุปกรณ์ควรต้องศึกษากฎหมายที่เกี่ยวข้องให้ดี รวมทั้งการทำสัญญา ข้อดีของการเริ่มกิจการใหม่ด้วยตนเองคือ สามารถทำสัญญาการเช่าสถานที่กับเจ้าของสถานที่โดยตรง ทั้งนี้ บางกรณีการซื้อกิจการต่ออาจจะได้รับข้อมูลไม่ครบถ้วนจากผู้ประกอบการคนเก่าและส่งผลให้ไม่สามารถเริ่มประกอบการกิจการได้
การหาวัตถุดิบ
ปัจจุบันมีร้านขายวัตถุดิบและอาหารนำเข้าจากประเทศไทย จีน และเวียดนาม สำหรับผู้ประกอบการร้านอาหารโดยตรง ซึ่งมีราคาถูกและมีวัตถุดิบทุกอย่างพร้อมสำหรับการเปิดกิจการ เช่น
กฎหมายที่เกี่ยวข้อง
ควรศึกษากฎหมายที่เกี่ยวข้องให้เข้าใจ อาทิ สัญญาเช่าสถานที่ กฎหมายการซื้อกิจการต่อ การขออนุมัติสถานที่ให้เป็นสถานที่ประกอบการ และกฎหมายสัญญาจ้างแรงงาน
กฎ ระเบียบ และระบบภาษี
- ภาษีร้านอาหารอยู่ในอัตราร้อยละ 14
- การลดหย่อนภาษีกรณีซื้อวัตถุดิบมาประกอบอาหาร สามารถนำภาษีมูลค่าเพิ่มมาลดหย่อนภาษีได้
- ภาษีนายจ้าง และภาษีของพนักงาน เป็นภาษีส่วนบุคคลที่ไม่เกี่ยวกับภาษีของบริษัท ตัวอย่างเช่น ผู้ประกอบการตั้งเงินเดือนให้กับตนเองเป็นจำนวน 2,500 ยูโร ผู้ประกอบการจะต้องเสียภาษีของเงินได้ในแต่ละเดือน และยอดรวมรายรับในแต่ละปี
- การนำเงินปันผลจากกำไรรายปีมาใช้ในร้อยละ 9 ไม่จำเป็นต้องเสียภาษีเงินปันผล ซึ่งทางผู้ทำบัญชีจะแนะนำว่าควรนำเงินปันผลมาใช้ในปริมาณเท่าไรถึงจะมีผลดีต่อเงินทุนหมุนเวียนในการประกอบกิจการ
ปัญหาและอุปสรรค
- ภาษาท้องถิ่นเพื่อใช้สื่อสารที่เกี่ยวข้องกับการประกอบธุรกิจ โดยเฉพาะเมื่อเริ่มต้นธุรกิจที่จะต้องมีความเข้าใจเกี่ยวกับกฎ ระเบียบต่าง ๆ อย่างไรก็ดี ปัจจุบันสามารถจ้างบริษัท ให้เป็นผู้ดำเนินการและให้คำแนะนำด้านกฏหมาย การวางแผนทางการเงินของบริษัท รวมทั้ง การทำเอกสารสัญญา
- ในระยะเริ่มแรกของการประกอบกิจการจะมีปัญหาเกี่ยวกับลูกค้า โดยเฉพาะความเชื่อถือ ในรสชาติของอาหาร การบริการ และราคา ควรปรับกลยุทธ์ทางการตลาดใหม่เพื่อดึงดูดความสนใจของผู้บริโภค
- ปัจจุบันมีจำนวนร้านอาหารไทยเพิ่มมากขึ้นและมีการแข่งขัน
- ในระยะ 2 ปีแรก ของการประกอบธุรกิจอาจมีปัญหาเรื่องเงินหมุนเวียน ซึ่งอาจจะเกิดจากปริมาณลูกค้าไม่มากนัก ดังนั้น ผู้ประกอบการควรมีเงินทุนสำรองเพื่อเป็นเงินหมุนเวียนในบริษัทไว้
- หากเป็นการซื้อกิจการต่อจากผู้ประกอบการคนเก่า และต้องการที่จะลดจำนวนพนักงานเดิมลงในจำนวนที่เหมาะสม ตามกฎหมายผู้ประกอบการต้องจ่ายเงินเดือนล่วงหน้าสองเดือนให้แก่ผู้ที่จะเลิกจ้าง
ประเภทของลูกค้าและรสนิยมผู้บริโภค
ลูกค้าร้านอาหารไทยส่วนใหญ่จะเป็นลูกค้าทำงานออฟฟิซ พนักงานโรงแรมและลูกค้าที่มีรายได้สูง โดยเฉพาะลูกค้าที่มีอายุ 25 ปีขึ้นไป โดยจะมารับประทานอาหารกันสองคนในช่วงกลางวันและในช่วงเย็นกับครอบครัว สำหรับร้านอาหารประเภท Take Away ก็ได้รับความนิยม เนื่องจากมีความสะดวกรวดเร็ว ราคาย่อมเยาว์ โดยเฉพาะลูกค้าประเภทคนชั้นกลาง
วิธีและขั้นตอนในการจัดหาพ่อครัวและแม่ครัวจากไทย
จะต้องยื่นขอรับการตรวจลงตราจากสถานเอกอัครราชทูตฟินแลนด์ประจำประเทศไทย ซึ่งใช้เวลาประมาณ 8 เดือน
เอกสารประกอบการยื่นขออนุญาตทำงานของลูกจ้าง
- หนังสือเดินทางที่ยังมีอายุการใช้งานพร้อมสำเนาหนังสือเดินทาง
- กรอกแบบฟอร์มใบอนุญาตทำงาน
- เอกสารแบบฟอร์ม TEM 054 ที่กรอกโดยนายจ้าง
- เอกสารการเสียภาษีของนายจ้าง
- รายงานแสดงจำนวนลูกจ้างในบริษัท
- รายงานเกี่ยวกับการรับสมัครงาน
การทำงานผู้ประกอบอาหาร จะต้องมีการยื่นเอกสารอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการทำงานมาประกอบเพิ่มเติม อาทิ ใบรับรองสุขภาพว่าร่างกายไม่มีเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรคทางเดินอาหาร (Salmonella Certificate) ใบประกาศนียบัตรผ่านงานในสาขาอาชีพนั้น ๆ วุฒิบัตรการศึกษา และใบทดสอบความรู้ด้านอนามัย เป็นต้น
ขั้นตอนและการเตรียมการของผู้ประกอบการสำหรับการจ้างลูกจ้างจากไทย
ขั้นตอนแรก
ผู้ประกอบการต้องแจ้งความประสงค์ที่กรมแรงงานว่า ต้องการพนักงานจำนวนกี่ตำแหน่ง โดยบอกรายละเอียดของคุณสมบัติว่าควรมีอะไรบ้าง
ขั้นตอนสอง
กรมแรงงานจะจัดบุคคลที่มาสมัครให้ฝึกทดลองงาน จากนั้น ผู้ประกอบการคัดเลือกว่าบุคคลนั้นมีคุณสมบัติตรงกับความประสงค์หรือไม่
ขั้นตอนที่สาม
เมื่อครบ 1 เดือน หากผู้ประกอบการปฏิเสธบุคคลที่มาฝึกงาน ผู้ประกอบการจึงจะมีสิทธิ์ที่จะจ้างคนงานจากประเทศไทยได้
ขั้นตอนที่สี่
ให้บริษัททำบัญชียื่นเอกสารขอจ้างงานบุคคลจากนอกประเทศตามคุณสมบัติที่ทางผู้ประกอบการ ประสงค์ซึ่งใช้เวลาประมาณ 6 เดือนถึง 1 ปี
ผู้ประกอบการต้องยื่น
- ใบเงินเดือน
- ใบชั่วโมงแรงงาน
- ใบประกอบการ
- ใบสัญญาว่าจ้างในระยะเวลา 1 ปี
พฤติกรรมผู้บริโภคและวัฒนธรรมทางธุรกิจ
พฤติกรรมผู้บริโภค
- ชาวฟินแลนด์นิยมพบปะสังสรรค์กับสมาชิกในครอบครัวหรือเพื่อนในวันหยุดที่ร้านอาหาร
- ให้ความสำคัญกับการดูแลสุขภาพ จึงชอบอาหารที่ประกอบด้วยเครื่องเทศ หรือสมุนไพร ซึ่งเป็นส่วนประกอบของอาหารไทย
- นิยมซื้อเครื่องปรุงและวัถุดิบในการปรุงอาหารไทยไว้ที่บ้าน การขายสินค้าประเภท ซอส เครื่องปรุงรส ผัก อาหารทะเล จึงเป็นธุรกิจที่ดีมากและมีคู่แข่งน้อย
- ให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม สินค้าที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและสินค้าปลอดสารเคมีจะได้รับความนิยม
- มีอำนาจในการซื้อสูง แต่ส่วนใหญ่ให้ความสำคัญกับความเหมาะสมของราคาและปริมาณ ดังนั้น สินค้าชนิดเดียวกัน แต่ราคาต่ำกว่ามักจะเป็นที่นิยมมากกว่า
- สินค้าอุปโภคและบริโภคที่ผลิตโดยชาวฟินแลนด์มักจะมีราคาสูง คนส่วนใหญ่จะนิยมซื้อสินค้าที่นำเข้าจากต่างประเทศ ซึ่งมีราคาถูกว่า
- นิยมหาข้อมูลของสินค้าและการบริการทางอินเตอร์เน็ต ผู้ประกอบการจึงจำเป็นอย่างยิ่งในการให้ข้อมูลการบริการผ่านทางเว็บไซต์
วัฒนธรรมทางธุรกิจ
- การประกอบธุรกิจในฟินแลนด์นิยมใช้ภาษาฟินนิช ผู้บริโภคคาดหวังที่จะสื่อสารด้วยภาษาท้องถิ่นกับผู้ให้บริการ แต่ก็มีการสื่อสารด้วยภาษาอังกฤษบ้าง เนื่องจากชาวฟินแลนด์มีทักษะในการสื่อสารภาษาอังกฤษได้เป็นอย่างดี
- ควรให้ข้อมูลและรายละเอียดของสินค้าและการบริการอย่างชัดเจน การให้ข้อมูลที่คลุมเคลือจะส่งผลกระทบต่อทัศนคติของผู้บริโภคในด้านความเชื่อถือต่อสินค้าและผลิตภัณฑ์ อีกทั้งหากสินค้าและผลิตภัณฑ์มีการชำรุดหรือไม่เป็นที่พอใจหลังใช้บริการ ลูกค้าสามารถขอคืนเงิน หรือแลกเปลี่ยนผลิตภัณฑ์ชิ้นใหม่ได้
- ชาวฟินแลนด์นิยมหาข้อมูลของประเภทสินค้า หรือสถานที่ให้บริการผ่านเว็บไซต์ ดังนั้นเว็บไซต์จึงเป็นหน้าต่างบานแรกในการสร้างความประทับใจและความน่าเชื่อถืออย่างมากต่อธุรกิจ
- ชาวฟินแลนด์จะคำนึงถึงความคุ้มค่าและความพึงพอใจ เมื่อใดที่สินค้าและบริการสร้างความประทับใจได้ตั้งแต่แรก ธุรกิจจะมีลูกค้าประจำและลูกค้าจะแนะนำเพื่อนและครอบครัวมาใช้บริการต่อไป และจะเป็นจุดเริ่มต้นของการประสบความสำเร็จของธุรกิจ
ข้อพึงระวังและปัจจัยแห่งความสำเร็จของการเลือกทำเลในการลงทุน
ข้อพึงระวัง
- ปัญหาการขาดแคลนเงินทุนและเงินหมุนเวียน วิธีแก้ปัญหาคือ ผู้ประกอบการต้องจัดทำบัญชี และการเงินให้ดี พร้อมทั้งวางระบบบริหารที่ถูกต้องโดยจะต้องมีเงินทุนที่ใช้จ่ายจริงและทุนสำรองที่เพียงพอ หรืออาจขอสินเชื่อจากธนาคารและสถาบันทางการเงินที่ปัจจุบันมีรูปแบบการให้สินเชื่อที่เอื้อต่อการประกอบธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อม
- ต้องวางแผนการทำ Website หรือ Social Media
- ผู้บริโภคและผู้ใช้บริการน้อยเกินกว่าความคาดหมาย เนื่องจากการโฆษณาประชาสัมพันธ์ยังไม่เป็นที่รู้จักอย่างทั่วถึง
- มีการทำสัญญาระหว่างนายจ้างและลูกจ้างตามกฎหมาย กรณีที่บริษัทปิดกิจการไม่สามารถดำเนินธุรกิจต่อไปได้ แต่สัญญาระหว่างลูกจ้างและนายจ้างยังไม่หมดอายุ นายจ้างต้องทำตามเงื่อนไข ตามข้อชดเชยที่ได้ตกลงกัน มิฉะนั้นอาจเกิดการฟ้องร้องกันขึ้น
- ปัญหาเรื่องการขาดทุน หากบริษัทเปิดใหม่มีเงินทุนสำรองไม่เพียงพอก็มักต้องปิดกิจการไป ดังนั้น ผู้ประกอบการต้องทำแผนธุรกิจให้ละเอียด รวมถึงช่องทางและวิธีการแก้ปัญหาหากยอดขายและผลกำไรไม่เป็นไปตามเป้าหมาย ซึ่งรวมถึงแหล่งเงินทุนสำรองที่ควรต้องระบุลงไปให้ชัดเจนในแผนธุรกิจด้วย
- ในกรณีที่ทำการเช่าสถานที่ประกอบการต่อจากผู้ประกอบการที่อนุญาตให้มีการเช่าช่วง หรือซื้อต่อกิจการ ควรมีการตรวจสอบสภาพความเสื่อมชำรุดของเครื่องจักรและอุปกรณ์ หากอุปกรณ์อยู่ในสภาวะใช้การไม่ได้ ซึ่งอาจต้องมีค่าใช้จ่ายเพิ่มในการซ่อมแซมและบำรุงรักษา
ปัจจัยแห่งความสำเร็จของการเลือกทำเลในการลงทุน
- เลือกสถานที่ประกอบการในทำเลที่มีคนมีรายได้สูงอยู่อาศัยและมีอำนาจในการซื้อสูง
- สินค้าและบริการมีคุณภาพ ประกอบกับการให้สิทธิพิเศษแก่ลูกค้าจะเป็นกลยุทธ์ในการสร้างแรงจูงใจในการดึงดูดลูกค้ามากขึ้น
- ให้บริการด้วยความเป็นกันเอง การยิ้มแย้มแจ่มใสมีผลต่อการสร้างความประทับใจแก่ลูกค้าชาวฟินแลนด์เป็นอย่างมาก คู่แข่งไม่ใช่สิ่งสำคัญเท่ากับการบริการ
- ราคาและปริมาณเป็นเหตุผลที่ชาวฟินแลนด์ตัดสินใจที่จะใช้บริการครั้งต่อไปหรือไม่
- กำหนดเป้าหมายและแผนงานที่ชัดเจนในการลงทุนประกอบธุรกิจ
วิธีการสร้างตลาด และการประชาสัมพันธ์
แนะนำให้จัดทำเว็บไซต์ของร้านเพื่อให้รายละเอียดเกี่ยวกับอาหาร ราคา รูปภาพ หรือข้อมูลที่จะช่วยให้ลูกค้าตัดสินใจมาใช้บริการ การประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อหนังสือพิมพ์จะเสียค่าใช้จ่ายประมาณ 500-2,000 ยูโร หรืออาจจะประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อหนังสือพิมพ์ของเทศบาลซึ่งจะมีค่าใข้จ่ายประมาณ 550 ยูโร หรือแนะนำให้ใช้ Facebook ในการประชาสัมพันธ์ ซึ่งง่ายและไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย